To ραδιόφωνο του Προκόπη
του φιλολόγου Ζαχαρία Καραταράκη
Ξάφνιασε ευχάριστα όλους τους χωριανούς η είδηση ότι τα Χριστούγεννα θα έρθει ραδιόφωνο στο καφενείο. Ο Προκόπης, ο καφετζής, είχε δώσει την παραγγελία στο Ηράκλειο. Ήταν πολυσύχναστο το καφενείο του και για τον εξαιρετικό καφέ, αλλά και για το μπαλκόνι με θέα τον κάμπο και τα Λασηθιώτικα βουνά. Ήταν μια δροσερή ανάσα μετά τον κόπο της μέρας. Η απόφαση για την αγορά υπαγορεύτηκε από το φιλότιμο περισσότερο, παρά από την ανάγκη να προσελκύσει πελάτες. Ήθελε να είναι πρωτοπόρος σε όλα και, όταν άκουγε τους επαίνους για το μερακλίδικο καφέ, αισθανόταν δικαιωμένος και έστριβε με υπερηφάνεια το μουστάκι. Ως καφετζής είχε επιτέλους βρει το χώρο του. Νέος γνώρισε τη Μικρασιατική καταστροφή και έμεινε πέντε χρόνια αιχμάλωτος σε τούρκικο τσιφλίκι. Αργότερα δεν συμβιβάστηκε ποτέ με το ρόλο του αγροφύλακα. Η καλοσυνάτη ψυχή του αρνιόταν να στείλει στον αγρονόμο τους φτωχούς ζημιωτές. Προτίμησε να υπηρετεί αντί να καταγγέλλει. Η αξία του ραδιοφώνου ήταν μεγαλύτερη από το τζίρο μιας χρονιάς, γιατί καφές χρεωνόταν μια δραχμή.
Προπαραμονή Χριστουγέννων, που αντηχούσε το χωριό από τις σπαρακτικές κραυγές των χοίρων, που σφάζονταν, ξεκίνησε ο ίδιος με την πιστή του σύντροφο για να παραλάβει από το διπλανό χωριό το πολύτιμο απόκτημα. Όταν το μεσημέρι φάνηκαν οι φιγούρες τους να επιστρέφουν, τα χοιροσφάγεια σταμάτησαν, εμείς οι μικροί μεταθέσαμε για λίγο τη χαρά να αποκτήσουμε μια ακόμα «φούσκα» για παιχνίδι και μικροί μεγάλοι μαζευτήκαμε στο ξέφωτο. Η υποδοχή ήταν πάνδημη και ο Προκόπης με ευλάβεια ιερέως, που σηκώνει τα Άγια, απόθεσε το πολύτιμο φορτίο στο ράφι, που είχε στολιστεί για την περίσταση. Θυμιάστηκε φυσικά πρώτα, στολίστηκε το παράξενο μαγικό αντικείμενο με πολύχρωμες χάντρες και καλύφθηκε με ξεχωριστό κεντητό, συνδέθηκαν οι πόλοι με την υγρή μπαταρία και, όταν με δέος ο καφετζής γύρισε το κουμπί, γέμισε ο τόπος μελωδίες. Τα χειροκροτήματα μπλέχτηκαν με τα σταυροκοπήματα και τις ευχές. Ένας-ένας περνούσαν οι χωριανοί να ευχηθούν «καλορίζικο» στο ζευγάρι, που είχε στηθεί δεξιά και αριστερά. Ευχαριστούσε ο Προκόπης και χάιδευε την κοκάλινη όψη του ραδιοφώνου για να διώξει κάποια σκόνη και να αισθανθεί με τα δάκτυλα τον ήχο.
Η παρουσία του ραδιοφώνου κατέλυσε το ανδρικό άσυλο του καφενείου, γιατί γειτόνισσες και φίλες έρχονταν να ακούσουν τη Θεία λειτουργία. Έλεγαν ότι αισθάνονται ακόμα και το άρωμα του λιβανιού και η παιδική μου φαντασία δεν είχε λόγο να μην το πιστέψει. Αφού έφταναν από την Αθήνα οι ψαλμωδίες, γιατί να μην έρθει και η λιβανιά; Ανήμερα Χριστουγέννων μαγεύτηκε το αυτί μου από τους υπέροχους εορταστικούς ύμνους, τα τσάμικα και νησιώτικα τραγούδια. Ήμουν προνομιούχος, γιατί είχαμε αδελφική φιλία με τα παιδιά του καφετζή, μια φιλία που δεν έφθειρε ο χρόνος, και μου επιτρεπόταν να ακούω στον ελεύθερο χρόνο από τη σοβαρή φωνή του εκφωνητή άγνωστες λέξεις της καθαρεύουσας και να προσπαθώ να τις αποκρυπτογραφήσω. Αγαπήσαμε όλοι αυτόν τον ξεχωριστό φίλο και η απάντηση «το είπε το ράδιο» αποστόμωνε κάθε αντίρρηση. Συγχρονιστήκαν και οι δουλειές, με την ώρα του πρωινού δελτίου. Μόλις άρχιζε το σήμα των ειδήσεων άκρα σιωπή βασίλευε μέχρι να τελειώσουν. Ύστερα ένας-ένας ξεκινούσαν για τη δουλειά της μέρας και εγώ για το Γυμνάσιο στο διπλανό κεφαλοχώρι. Με περηφάνια έπαιρνα το δρόμο, όταν κατόρθωνα να ερμηνεύσω κάποια δύσκολη λέξη και επιβεβαιωνόταν μέσα μου η πεποίθηση, ότι τα γράμματα που μάθαινα ήταν χρήσιμα, ιδιαίτερα τα Αρχαία Ελληνικά.
Διατηρήθηκε πολλά χρόνια στην ίδια θέση το ραδιόφωνο και φάνταζε τεράστιο, όταν βγήκαν τα νέα μοντέλα με το μικρό σχήμα. Κράτησε τη μαγεία του ακόμη και όταν τέλειωσα το Πανεπιστήμιο και με χαρά κατέβαινα εκεί για να ακούσω τις πρωινές ειδήσεις από τις γνώριμες φωνές. Μαζί του είχαμε ξενυχτίσει πολλά βράδια, ιδιαίτερα, όταν ακούγαμε τα εκλογικά αποτελέσματα και σημειώναμε ψήφους σε χαρτιά και μετρούσαμε και ξαναμετρούσαμε, ώσπου να βγάλουμε πρώτο το κόμμα, που υποστηρίζαμε.
Εκτοπίστηκε από την τηλεόραση. Εκείνη φυσικά δεν απόκτησε ποτέ τη μαγεία του ραδιοφώνου και η μυστηριακή του παρουσία έρχεται συχνά στη μνήμη μου και ξυπνά μορφές, που έχουν φύγει από τη ζωή, μνήμες της νιότης με την κρυφή τους γοητεία και τη φωνή του Προκόπη, που έστηνε το αυτί του, ακουμπούσε το κεφάλι στο χέρι και χαϊδεύοντας το ραδιόφωνο έλεγε με φωνή συγκινημένη στην εκφωνήτρια: «πέστα κοπέλα μου».
ΤΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΚΟΠΗ, ΤΟΥ ΖΑΧΑΡΙΑ ΚΑΡΑΤΑΡΑΚΗ
3/31/2015
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου